Hayatin Türk Tibbina vakfeden Marka Pasa ile ilgili bu eseri
Yasadigimiz zor zamanlarin kahramanlari olan saglik calisanlarimiza sükranla ithaf... ediyoruz.
Büyük Osmanli catisi altinda bulusan gayri-müslimler arasinda Ermeni ve Rumlarin ayri bir yeri ve konumu vardi. Onlar asirlara yayilan kültürel bir mayalanmayla bu büyük terkibin en esasli ses ve renklerinden biri olmuslardi. Yerli Rumlarimiz, Yunan devleti kurulduktan sonra bile ekseriyetle Istanbulu Atinaya tercih etmis ve Osmanli catisi altinda yasamayi yeglemislerdi. Osmanlinin en uzun yüzyilinin bilhassa ikinci yarisi yerli Rumlarin altin yillariydi.
Gayri-müslimlerle ilgili kisitlamalari kaldiran hukuki düzenlemeler zengin ve güclü bir Rum elitinin dogmasina hizmet etmisti. Rumlar bir yandan Batili sirketlerin komisyonculari, aracilari ve bankerler olarak zenginlesirken, diger taraftan Devlet yönetiminde ve bilhassa Hariciyede hatiri sayilir bir agirlik kazanmislardi. Ancak, Büyükelciler arasinda Musurosun Atinada, Karateodorisin de Berlin Kongresinde Osmanli Devletini temsil ederken gösterdikleri gayret dönemin Rum aydinlarinin sadakatinin ve Osmanli tebaasi olmayi nasil icsellestirdiklerinin tipik örnekleriydi. Ne var ki yakin tarihin siyasi calkantilari bu kader ortakligina daha fazla izin vermedi. Gecen asrin basinda Istanbul nüfusunun nerdeyse ücte birini teskil eden Rumlar ve onlarin önemli sahsiyetleri zamanla buharlastilar ve silik birer hatiraya dönüstüler.
Saray tabibi, Meclis-i Ayan üyesi, Mekteb-i Tibbiye naziri, Kizilayin kurucularindan olmasi gibi seckin vasiflarina ve üstelik birkac kusak önce yasamis olmasina ragmen Marko Pasanin portresi de bugün hayli puslu ve gölgeli. O simdilerde daha cok Derdini Marko Pasaya anlat sözüyle ve yilda bir Kizilayin kurulus törenlerinde hatirlaniyor. Daha cok zengin arsiv belgelerine ve Mekteb-i Tibbiyedeki talebelerinin hatiralarina dayanan bu mütevazi calismayla biz o sisleri biraz olsun aralamayi ve gölgeler icindeki simasini belirginlestirmeyi amacladik.
Hayatini Türk tibbina vakfeden ve bu ülkeyi ülkesi bilen Marko Pasa bugün Kuzguncuk sirtlarinda, denize nazir kabristaninda son uykusunu uyuyor ve gecmisteki ortak tarihe taniklikta bulunuyor. Bu calisma Türk Tibbinin ona olan sükran borcunun kücük bir ifadesi..
