Prof. Dr. Mehmet Saray elli yili askin bir süre Türk Dünyasi üzerinde calisan bir akademisyendir. Türk Dünyasinin birligi icin vakit gecirmeden neleri yapmanin sart oldugunu acikladi. Birincisi; cok acilar cekmis Türk Dünyasi hakkinda objektif bilgi ile aydinlatmak ve birligin saglanmasi icin harekete gecmek. Ikincisi; bir Türk Dünyasi uzmani olarak, kardes Türk Cumhuriyetleri icin neler yapildigini kronolojik sirayla bu eserde anlatmaya calisti. Ücüncü olarak kardes cumhuriyetlerin problemlerini, bu problemlerin halli icin önerileri dile getirdi. Dördüncü olarak, Türkiye ile Kardes Türk Cumhuriyetleri arasindaki egitim, kültürel, ekonomik ve siyasi isbirliklerini dile getirdi. Besinci olarak Türk Dünyasi ile ilgili belgeleri nesretmeye önem verdi. Kisaca, bu eserle Türk Dünyasi hakkinda hem sikintilar, zorluklar ve hem de güzelliklerle ve ümitlerle dolu muhtesem bilgiler verdi. Prof. Dr. Mehmet Saray; yazdigi kitaplarda Türklügü, Islami ve Atatürkü sevmek kimsenin inhisarinda degildir. Bunlar bizim ortak degerlerimizdir, herkes onlari sever. Bu ifadeye dördüncü bir unsuru da ilave ederek Türk Dünyasini sevmek de kimsenin inhisarinda degildirdedi. Ömrünü Türk Dünyasi icin harcamis, rahmetli hocalari Ord. Prof. Dr. Ahmet Zeki Velidi Togan ile Prof. Dr. Ibrahim Kafesoglunun tesviklerini, yardimlarini, anlatarak hocalarina karsi vefasini da göstermistir. Türk Cumhuriyetlerine yönelik yasadigini, bilhassa Ortak Tarih, Ortak Edebiyat, Ortak Alfabe, Ortak Dil ve Ortak Lügat konularinda neler yapildigini, ne gibi iyi neticeler alindigini, aksakliklari ve yanlisliklari bu projeleri yürüten kisi olarak okuyucuya objektif bilgiler vermistir. Bu ugurda calisacaklara da ufuk acacaktir. Ortaya koydugu ilmi eserler ile Türk Dünyasina isik tutmustur.Atatürk ve Türk Dünyasi, Türk Dünyasinda Egitim Reformu ve Gaspirali Ismail Bey, Gaspirali Ismail Beyden Atatürke Türk Dünyasinda Dil ve Kültür Birligi, Kuzey ve Güney Azerbaycan Türkleri Tarihi, Kazaklar ve Kazakistan Cumhuriyeti Tarihi, Kirgizlar ve Kirgiz Cumhuriyeti Tarihi, Özbekler ve Özbekistan Cumhuriyeti Tarihi, Türkmenler ve Türkmenistan Cumhuriyeti Tarihi, Ipek Yolunda Türklerin Kültürel ve Manevi Degerleri, Ipek Yolunda Türklerin Iktisadi ve Ticari Hayati, Türk Devletlerinde Meclis Parlamento, Demokratik Düsünce ve Atatürk adli eserleri basta olmak üzere okuyucuya sunulmustur. Bu eserlerin cogu Bogazici Yayinlarinca yayimlanmistir.
